Το ανθρώπινο σώμα.
Ένα από τα πιο περίπλοκα και ποικιλόμορφα δημιουργήματα στο σύμπαν. Άπειροι καλλιτέχνες έχουν εμπνευστεί από την ομορφιά του ανά τους αιώνες. Οι επιστήμονες απέχουν ακόμη πολύ από το να κατανοήσουν πλήρως την πολυπλοκότητά του, τις πολλαπλές λειτουργίες του και τις αλληλεπιδράσεις των διαφόρων συστημάτων του. Ωστόσο, αυτό το θαυμαστό δημιούργημα γίνεται ενίοτε πηγή άγχους, ντροπής και αγωνίας. Όλα αυτά τα αρνητικά συναισθήματα προκαλούνται από το πώς σκεφτόμαστε και πώς νιώθουμε για το είδωλο του σώματός μας στον καθρέφτη και για τον τρόπο που πιστεύουμε ότι δείχνει στους άλλους ανθρώπους. Με απλά λόγια, η εικόνα που έχουμε για το σώμα μας.
Αυτή η εικόνα επηρεάζεται από πολλούς διαφορετικούς παράγοντες και διαμορφώνεται με τα χρόνια δεχόμενη επιρροές από πολλές πτυχές της ζωής ενός ατόμου. Πριν όμως εμβαθύνουμε σε αυτό, πρέπει να κατανοήσουμε καλύτερα την έννοια, με όλα τα χαρακτηριστικά της.
Χαρακτηριστικά εικόνας σώματος
- Η εικόνα του σώματος είναι επιρρεπής σε αλλαγές. Όχι μόνο σε όλη τη διάρκεια της ζωής ενός ατόμου, αλλά ακόμη και σε μικρότερες χρονικές περιόδους, καθώς οποιαδήποτε παράμετρος που τη διαμορφώνει μπορεί να αλλάξει.
- Σχετίζεται στενά με την ευεξία και την προσωπική ευτυχία. Ένα άτομο που νιώθει καλά μέσα στο σώμα του είναι γενικά πολύ πιο χαρούμενο και γαλήνιο από κάποιον που δεν αισθάνεται άνετα με την αντανάκλασή του στον καθρέφτη.
- Μπορεί να επηρεάσει έντονα την ψυχική υγεία. Μια αρνητική εικόνα σώματος δεν αποτελεί ψυχική διαταραχή από μόνη της, αλλά μπορεί να δημιουργήσει σοβαρή συναισθηματική δυσφορία και να γίνει παράγοντας κινδύνου για προβλήματα ψυχικής υγείας.
- Συνδέεται στενά με τις διατροφικές συμπεριφορές και τις συνήθειες σωματικής άσκησης. Ανάλογα με τη θετική ή αρνητική γνώμη που έχουμε για το σώμα μας, οι λόγοι για υγιεινή διατροφή ή άσκηση μπορεί να διαφέρουν.
- Ως αποτέλεσμα των δύο προηγούμενων συσχετισμών της εικόνας του σώματος, μπορεί να πυροδοτήσει την εμφάνιση σοβαρών διατροφικών διαταραχών που πιθανόν να βλάψουν σοβαρά τη σωματική και ψυχική υγεία.
Πώς διαμορφώνεται η εικόνα σώματος;
Οι παρακάτω παράγοντες έχουν πιθανότατα συμβάλλει στη διαμόρφωση της εικόνας σώματος πολλών ατόμων, σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό.
1. Επιρροές από την οικογένειά μας.
Από πολύ μικρή ηλικία, τα μέλη της οικογένειας παίζουν καθοριστικό ρόλο στον τρόπο με τον οποίο ένα παιδί αρχίζει να διαμορφώνει μια νοητή εικόνα για τον εαυτό του. Το σώμα είναι αναπόσπαστο μέρος αυτής της εικόνας και η εικόνα που θα σχηματίσουν γι’ αυτό επηρεάζεται από παράγοντες όπως ο τρόπος που νιώθουν οι γονείς τους για το σώμα τους, τα σχόλια που κάνουν για το σώμα του παιδιού ή οι δικές τους πεποιθήσεις για το ιδανικό ανθρώπινο σώμα.
2. Συνομήλικοι
Οι φίλοι, οι συμμαθητές, οι συνάδελφοι, οι σύντροφοι, όλοι οι άνθρωποι που συναντάμε στη διάρκεια της ζωής μας μπορούν να επηρεάσουν τον τρόπο που σκεφτόμαστε και αισθανόμαστε για το σώμα μας, όπως ακριβώς και το οικογενειακό περιβάλλον.
3. Συνεχής έκθεση σε εικόνες “ιδανικού” σώματος
Διαδίκτυο, μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τηλεόραση, περιοδικά, η βιομηχανία του θεάματος, όλα γίνονται πηγές «τέλειων» εικόνων ανθρώπινου σώματος. Και ακόμη κι αν βρισκόμαστε σε μια ηλικία και σε έναν βαθμό ωριμότητας που μπορούμε να καταλάβουμε ότι τα περισσότερα από αυτά είναι ρετουσαρισμένα ή ακόμα και ψεύτικα, δεν παύουν να ασκούν δύναμη πάνω σε στο μυαλό εκείνω που έχουν ήδη ανησυχίες για την εικόνα του σώματός τους.
4. Πίεση για την απόκτηση ιδανικών αναλογιών ή ιδανικού σωματότυπου
Συγκεκριμένοι χώροι εργασίας – όπως ο χώρος της ψυχαγωγίας – ή ορισμένα αθλήματα ή χόμπι – όπως το καλλιτεχνικό πατινάζ ή ο χορός – μπορεί να ασκήσουν πίεση σε ένα άτομο αποκτήσει σωματικές αναλογίες που θεωρούνται κατάλληλες. Η εικόνα του σώματος θα μπορούσε να πληγεί σημαντικά ως αποτέλεσμα της αποτυχίας να μοιάζει κάποιος με αυτά τα ιδανικά πρότυπα.
5. Χαρακτηριστικά προσωπικότητας
Μερικές φορές ένα άτομο μπορεί να αισθάνεται μια εσωτερική πίεση να δείχνει με έναν συγκεκριμένο τρόπο, ανεξάρτητα από εξωτερικές πιέσεις ή επιρροές. Ένα χαρακτηριστικό όπως η τελειομανία, για παράδειγμα, θα μπορούσε να κάνει ένα άτομο να αναζητά το ιδανικό σε κάθε πτυχή της ζωής του, συμπεριλαμβανομένου του σώματός του. Για τους ερευνητές, αυτό συνήθως αναφέρεται ως «εσωτερίκευση του ιδανικού» και θα μπορούσε να επηρεάσει σοβαρά την εικόνα του σώματος ενός ατόμου.
6. Διακρίσεις λόγω μεγέθους
Ένα άτομο θα μπορούσε να έχει μια απόλυτα υγιή και θετική εικόνα σώματος μέχρι κάποια στιγμή στη ζωή του που θα αντιμετωπίσει διακρίσεις λόγω του μεγέθους του. Αυτό μπορεί να συμβεί οπουδήποτε, στο σχολείο, σε ένα εργασιακό περιβάλλον ή σε μια αθλητική ομάδα. Ανάλογα με τα θεμέλια της σχέσης του ατόμου με το σώμα του, ένα τέτοιο γεγονός θα μπορούσε να είναι η αρχή μιας διαστρεβλωμένης εικόνας σώματος.
7. Εγκυμοσύνη
Το γυναικείο σώμα αλλάζει δραστικά κατά τους εννέα μήνες της εγκυμοσύνης. Ανάλογα με τα γονίδια, τον τρόπο ζωής, την ηλικία, και άλλους παράγοντες, ορισμένες από αυτές τις αλλαγές μπορεί να γίνουν μόνιμες και θα μπορούσαν να επηρεάσουν τον τρόπο με τον οποίο μια γυναίκα σκέφτεται και αισθάνεται για το σώμα της.
8. Μεταβατικές περίοδοι της ζωής
Κατά τη διάρκεια ορόσημων στη ζωή ενός ατόμου, οι διατροφικές του συνήθειες και οι συνήθειες άσκησης θα μπορούσαν να αλλάξουν σημαντικά, κάτι που με τη σειρά του θα μπορούσε να οδηγήσει σε διακυμάνσεις βάρους, αλλά και διαφορές στο σώμα. Αυτό, με τη σειρά του, θα μπορούσε να επηρεάσει την εικόνα του σώματός τους.
9. Ηλικία
Όσο περνούν τα χρόνια, το σώμα αλλάζει φυσικά και συνήθως όχι με ευνοϊκό τρόπο. Μερικές φορές οι φυσικές αλλαγές είναι αρκετές για να επηρεάσουν την άποψη ενός ατόμου για το σώμα του.
10. Χρόνια ασθένεια
Σοβαρές και χρόνιες ασθένειες, όπως ο καρκίνος, επηρεάζουν το σώμα με κάθε δυνατό τρόπο και η εμφάνισή του δεν αποτελεί εξαίρεση. Το πρόσθετο άγχος μιας τέτοιας ασθένειας θα μπορούσε να επηρεάσει σοβαρά την εικόνα του σώματος και να εξασθενήσει την ευεξία και την ψυχική υγεία ενός ατόμου.
Την επόμενη φορά που θα κάνεις μια αρνητική σκέψη ή θα νιώσεις ένα άσχημο συναίσθημα για το σώμα σου, σκέψου όλες τις παραπάνω επιρροές. Είναι σχεδόν σίγουρο ότι σε όλη τη διάρκεια της ζωής σου μέχρι σήμερα, η εικόνα που έχεις για το σώμα σου έχει διαμορφωθεί με επιρροές από αρκετούς από τους παραπάνω παράγοντες. Προσπάθησε να αφαιρέσεις αυτές τις επιρροές και, αν τα καταφέρεις, πιθανόν να βρεθείς στο ξεκίνημα μιας διαδρομής αυτό-ίασης που προορισμό έχει την αποδοχή του σώματος.
Και να θυμάσαι πάντα ότι είσαι πολλά περισσότερα από το πώς δείχνει το σώμα σου ή πώς σε κάνει να νιώθεις.
Είσαι μοναδικός/ή. Και αυτό είναι το πιο τέλειο χαρακτηριστικό σου.